Wystawa plenerowa Ośrodka Wiedzy o Regionie MiP Biblioteki Publicznej w Nowym Tomyślu stworzona na bazie zdjęć zgromadzonych od mieszkańców w Nowotomyskiej Galerii Internetowej. Opracowanie merytoryczne i graficzne Grażyna Matuszak.

Plansza 11 - Zwyczaj ubierania choinki.

Co roku we wszystkich domach stawiana jest bogato przystrojona CHOINKA.
Choć trudno uwierzyć, jest to jedna z młodszych tradycji bożonarodzeniowych. Pierwsze choinki pojawiły się w Polsce dopiero w początkach XIX w., i to głównie w miastach, w domach niemieckich ewangelików.
Z czasem zwyczaj przyjął się w całym kraju. Jednak wyjaśnienie tego zwyczaju stwierdzeniem, że nasza polska choinka została zapożyczona od Niemców jest niewystarczające. Pojawienie się zielonego drzewka ma korzenie o wiele starsze, od wieków bowiem ludność w okresie Godów wieszała w izbach, a czasem i budynkach gospodarskich tzw. podłaźniki – małe choinki z przyciętym wierzchołkiem, wieszane czubkiem w dół. Jest bardzo prawdopodobne, że właśnie te zawieszone u pułapu drzewka były elementem bardzo starego zespołu obrzędów, w którym ważną rolę odgrywał kult zielonego drzewa jako symbolu życia. Dawniej choinkę ubierało się w wigilię Bożego Narodzenia i trzymało w domu do święta Trzech Króli. Ozdobami były wówczas rajskie jabłuszka, orzechy, słodycze oraz dekoracje ze słomy i papieru, a na szczycie drzewka umieszczano figurki aniołów. Dekoracje miały znaczenie symboliczne. Jabłka były symbolem zdrowia i urody, orzechy - symbolem siły, dobrobytu i udanego pożycia małżeńskiego, papierowe czy słomkowe łańcuchy - znakiem rodzinnych więzi, natomiast zadaniem aniołów była opieka nad domem. Na gałązkach mocowano zaś prawdziwe woskowe świeczki, światło ich płomyków symbolizowało narodziny Jezusa, wskazywało drogę, chroniło dom i odstraszało złe moce. Później pojawiły się szklane bombki. Obecnie tradycja ubierania choinki znacznie ewoluowała. Ozdoby do przystrajania drzewka są coraz bardziej wymyślne. Zmieniła się także sama tradycja ozdabiania.


[źródło: "Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne", Barbara Ogrodowska
"Kultura ludowa Wielkopolski", praca zbiorowa pod red. Józefa Burszty
"Polskie zwyczaje świąteczne". Hanna Szymanderska]