BIBLIOTEKA
1946 r. – powołanie Powiatowej Biblioteki Publicznej
1964/65 r. – budowa gmachu biblioteki przy ul. M. Nowotki (dziś: W. Witosa)
W trudnych pierwszych miesiącach roku 1945, w trakcie organizowania polskiej administracji w wyzwolonym Nowym Tomyślu, obok starań o zaspokojenie zasadniczych potrzeb mieszkańców miasta, przystąpiono do organizowania publicznego bibliotekarstwa.
Inspirujące działania w zakresie tworzenia bibliotek o publicznym charakterze podjął powołany do życia 10 lutego 1945 r. inspektorat szkolny, a szczególnie podinspektor oświaty dorosłych Hieronim Pacholak. Książki do zbiorów bibliotecznych pozyskiwano z darowizn. Osobami szczególnie zaangażowanymi w organizowanie publicznego bibliotekarstwa były panie: Maria Matuszewska, Zofia Pacholak – jako twórca biblioteki powiatowej oraz Aniela Woźniak – prowadząca już w maju 1945 roku niesamorządową bibliotekę w mieście.
Formalno-prawne przesłanki organizowania sieci bibliotek publicznych określił dekret z 17 kwietnia 1946 r. “O bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi”.
W Nowym Tomyślu w maju 1946 r. na zakończenie “Święta Oświaty” zorganizowano uroczystą akademię, na której kierownik szkoły i działacz samorządowy – Jan Bąkowski wygłosił referat o znaczeniu czytelnictwa i roli biblioteki, apelując o przeprowadzenie zbiórki pieniędzy i książek na publiczny księgozbiór. Efektem tego apelu było zgromadzenie 150 książek i 27 000 zł wzbogacających bibliotekę publiczną w Nowym Tomyślu.
Wzorowane na tradycjach Towarzystwa Czytelni Ludowych biblioteki, w latach 1945-46 nie posiadały ustalonej struktury organizacyjnej. Były finansowo wspierane przez samorządy lokalne i podlegały nadzorowi inspektora szkolnego, ale tworzone były w oparciu o społeczną inicjatywę i środki. Powołanie pod koniec 1946 roku Powiatowej Biblioteki Publicznej w Nowym Tomyślu, której zadaniem było organizowane sieci bibliotek terenowych, koordynacja ich działalności oraz zaopatrywanie w księgozbiór stworzyło scentralizowany system sieci bibliotek publicznych utrzymywanych przez państwo.
Bibliotekę zlokalizowano w suterenach ratusza, wyznaczając na jej potrzeby jedno pomieszczenie. Pracami biblioteki kierowała w początkach jej istnienia p. Irena Gołąbek. Niebawem siedzibę biblioteki przeniesiono do pomieszczenia po opuszczonym sklepie przy Placu Chopina. Był to również etap przejściowy. Na dłużej biblioteka publiczna zadomowiła się w części byłego lokalu gastronomicznego przy obecnej ulicy Marszałka Piłsudskiego. Biblioteka Powiatowa i Miejska w Nowym Tomyślu zajmowała tam 5 pomieszczeń o łącznej powierzchni 123 m2.
Dynamiczny rozwój sieci bibliotecznej powiatu nastąpił w 1954 roku, kiedy Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Nowym Tomyślu mianowany został Czesław Krolek. Jego aktywna postawa, niezwyczajne zaangażowanie społeczne i umiejętności organizatorskie sprawiły, że biblioteki w powiecie nowotomyskim znalazły się w rzędzie najlepszych i najnowocześniejszych w województwie, zarówno pod względem wyposażenia w księgozbiór, jak i odpowiedniej obsady i godziwej bazy lokalowej. Czesław Krolek, kierując tak dużą siecią potrafił też pozyskiwać i zjednywać do współpracy zarówno władze, jak i coraz szersze kręgi inteligencji. Dzięki temu powiat Nowy Tomyśl zdobył I miejsce w województwie we współzawodnictwie powiatów i miast w dziedzinie organizowania wzorcowych placówek bibliotecznych w latach 1962-1963.
Zasięg oddziaływania Powiatowej i Miejskiej Biblioteki w Nowym Tomyślu stale się powiększał, na równi ze wzrostem księgozbioru, natomiast powierzchnia jej lokalu już nie wystarczała do realizacji coraz szerszych planów. Zarówno dyrektor biblioteki, jak i jego pracownicy zdawali sobie sprawę z tego, że uzyskanie większego lokalu w mieście powiatowym, w którym równolegle funkcjonuje wiele instytucji – jest niemożliwe.
Czesław Krolek był pomysłodawcą wzniesienia przyszłego gmachu biblioteki. Swym entuzjazmem i uporem zdołał pozyskać dla tej sprawy szerokie grono osób życzliwych bibliotece. W 1959 roku powstał (składający się z 36 osób) Społeczny Komitet Budowy Biblioteki, któremu przewodniczył początkowo prokurator powiatowy Albert Pawłowski, a w późniejszym okresie zastępca przewodniczącego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Władysław Wichtowski. Lokalizacja biblioteki została przewidziana przy ulicy Nowotki (obecnie ulica Witosa). Dokumentację obiektu w czynie społecznym przygotowali mgr inż. Tadeusz Chmielewski i Józef Kudła. Gromadzono środki przekazywane przez zakłady pracy. W ten sposób do 1963 roku uzyskano 350 tysięcy złotych.
Prace budowlane rozpoczęto 1 września 1964 roku, rok później, 5 września 1965 roku dokonano odbioru obiektu, a 6 listopada 1965 roku uroczystego otwarcia tego dwukondygnacyjnego budynku. Koszt budowy w wysokości 1690 tysięcy złotych został w znacznej części, to znaczy w kwocie 1270 tysięcy złotych pokryty ze środków Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy i Kraju, co było niewątpliwą zasługą przewodniczącego Powiatowego Komitetu SFOSiK Floriana Ślusarskiego i sekretarza Zofii Nowakowskiej. Prace budowlane prowadziła Budowlana Spółdzielnia Pracy, instalacje zewnętrze wykonała Wielobranżowa Spółdzielnia Pracy w Nowym Tomyślu. Był to w województwie poznańskim pierwszy przykład budowy biblioteki w czynie społecznym. Powstały obiekt o powierzchni 692 m2 mieścił w sobie wypożyczalnię dla dorosłych z czytelnią czasopism, oddział dla dzieci z wypożyczalnią i czytelnią, pracownie, pomieszczenie na zbiory nieksiążkowe oraz magazyny. Nowy obiekt przyciągał rzesze czytelników w każdym wieku, bibliotekarzy z całej Polski i licznych przedstawicieli prasy wojewódzkiej, krajowej, a także dziennikarzy zagranicznych.
Zostały więc stworzone znakomite warunki do organizowania rozmaitych imprez i spotkań, w których mogła uczestniczyć większa ilość osób. Nie sposób wyliczyć ilości i rodzaju tych spotkań m.in. z naukowcami, rolnikami, lekarzami, prawnikami, podróżnikami, kolekcjonerami, ekologami, wojewodami, ministrami, twórcami, wśród których byli malarze, graficy, medalierzy, rzeźbiarze, muzycy, śpiewacy, pisarze. Twórcy chętnie przyjeżdżali na plenery malarskie, wikliniarskie czy też na biesiady literackie organizowane przez bibliotekę. Z każdym też rokiem następował wzrost czytelnictwa i powiększał się księgozbiór.
1975 r. – przemianowanie Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej na Bibliotekę Publiczną Miasta i Gminy
1984/85 r. – budowa drugiego skrzydła biblioteki
1995 r. – nadanie Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy odznaczenia Zasłużony dla Gminy i Miasta Nowy Tomyśl
– początek komputeryzacji zbiorów bibliotecznych w oparciu o program SOWA
1999 r. – powierzenie bibliotece zadań powiatowej biblioteki publicznej dla powiatu nowotomyskiego i zmiana jej nazwy na: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna
Od roku 1965 biblioteka rozwijała i wzbogacała działalność w efektownych pomieszczeniach przy ul. W. Witosa. Stopniowo wypełniały się sprzętem, zbiorami bibliotecznymi przestronne, wydawało się, sale i magazyny. Potrzebne okazało się pomieszczenie wystawiennicze, w którym można by prezentować nagromadzone dzieła sztuki, efekty plenerów malarskich, odbywać spotkania w szerszym gronie bez zakłócenia pracy czytelni i toku wypożyczeń książek. Z czasem wyłoniła się potrzeba posiadania obszerniejszej czytelni i pomieszczenia do nauki języków obcych.
Sprawdzonym już raz w nowotomyskiej bibliotece rozwiązaniem trudności lokalowych była budowa. W 20 lat później, na przełomie lat 1984/85, znowu w rekordowym tempie jednego roku, wybudowano drugie skrzydło połączone funkcjonalnie z dotychczasowymi pomieszczeniami biblioteki, nie naruszające architektonicznego wizerunku całości. Nowy obiekt powstał kosztem 15 mln zł uzyskanych dzięki wsparciu Wojewody Poznańskiego dra Mariana Króla i zaangażowaniu wielu sponsorów wysoko oceniających działalność Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy, bo taką nazwę przyjęła wskutek zmian struktury organizacyjnej bibliotek publicznych będących następstwem reformy administracyjnej kraju w 1975 roku. Wykonawcą robót była grupa budowlana Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Róży. Dobudowane skrzydło zwiększyło całkowitą powierzchnię użytkową biblioteki do blisko tysiąca m2 (964,8).
Od roku 1990 biblioteka działa jako samorządowa instytucja kultury. W związku z ostatnią reformą administracyjną kraju w 1998 r., w oparciu o porozumienie pomiędzy Powiatem Nowotomyskim a Gminą Nowy Tomyśl z dnia 1 listopada 1999 roku, nowotomyskiej książnicy na powrót powierzono zadania powiatowej biblioteki publicznej dla powiatu nowotomyskiego. I tak po raz kolejny zmieniła swą nazwę – tym razem na Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu i po zatwierdzeniu statutu przez Radę Miejską działa według nowych zasad.
2003 r . – budowa podjazdu dla niepełnosprawnych
2006 r . – uroczyste obchody 60.lecia biblioteki
2011 r . – termomodernizacja budynku biblioteki
2011 – 2014 r . – udział w Programie Rozwoju Bibliotek w charakterze biblioteki wiodącej
2015 r . – ukończenie procesu komputeryzacji filii bibliotecznych; pełna automatyzacja procesów bibliotecznych
Początek nowego wieku był okresem, w którym placówka zebrała owoce swoich wieloletnich starań o wysoką jakość usług bibliotecznych.
Od grudnia 2001 roku jest posiadaczem certyfikatu Konkursu Usług „Dobre bo polskie”, który uzyskała za upowszechnianie książek oraz bibliotekarskie innowacje wśród dzieci i młodzieży, a 2006 roku ponownie otrzymała Certyfikat Konsumenckiego Konkursu Usług „Najlepsze w Polsce” wraz ze Statuetką „Hipolita” tym razem za wysokiej jakości usługi biblioteczne. W 2005 roku biblioteka znalazła się w gronie 10 nominowanych do Nagrody Prezydenta RP „Sztuka Młodym”, przyznawanej twórcom i animatorom kultury dla dzieci i młodzieży. W tym samym roku zajęła I. miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich na „Najlepszy program działań w Tygodniu Bibliotek”. Dwukrotnie – w 2002 r. i 2011 r. – nowotomyska biblioteka zajmowała I miejsce w organizowanym przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu konkursie na najlepszą bibliotekę w województwie wielkopolskim. W latach 2012 i 2013 biblioteka lokowała się na czele ogólnopolskiego RANKINGU BIBLIOTEK przeprowadzanego przez redakcję „Rzeczpospolitej” i Instytut Książki, mającego na celu pokazanie przykładów najlepszych bibliotecznych praktyk i miejsc, w których – dzięki współpracy lokalnych władz i bibliotekarzy – udaje się przekształcać biblioteki w nowoczesne centra informacji, edukacji i kultury. W latach 2004 i 2005 biblioteka dwukrotnie otrzymała Wyróżnienie Specjalne – Medal Fundacji ABCXXI za aktywny udział w Ogólnopolskiej Kampanii „Cała Polska czyta dzieciom”.
Rok 2002 przyniósł zmianę na stanowisku dyrektora placówki. Po bez mała 49 latach pracy w bibliotece i 48 latach kierowania tą placówką na emeryturę przeszedł dyrektor Czesław Krolek. Od 1 lipca 2002 roku stanowisko dyrektora objęła – w drodze przeprowadzonego konkursu – Lucyna Kończal-Gnap.
W latach 2002 – 2013 budynek biblioteki zmieniał i unowocześniał swój wizerunek. W 2003 roku, w wyniku modernizacji tarasu i schodów zewnętrznych, udało się przynajmniej częściowo – poprzez wybudowanie podjazdu dla niepełnosprawnych – zlikwidować istniejącą barierę architektoniczną. W 2010 roku oddano do użytku zmodernizowaną salę wielofunkcyjną: wystawowo-widowiskowo-konferencyjną; a w 2013 roku zmodernizowano pomieszczenie Oddziału dla Dzieci i Młodzieży. W 2011 roku wykonana została termomodernizacja budynku, wykonano także przebudowę i remont schodów wejściowych i tarasu.
W roku 2006 nowotomyska książnica obchodziła jubileusz 60.lecia swego istnienia. Tworzy ją dziś sieć placówek bibliotecznych, obejmująca swym zasięgiem: książnicę nowotomyską, pięć filii bibliotecznych na wsiach (w Bukowcu, Borui Kościelnej, Jastrzębsku Starym, Sątopach i Wytomyślu).
Dwuetapowo – w latach 2005 – 2006 r. oraz w latach 2012 – 2015 – przeprowadzono kompleksową modernizację sieci komputerowej w placówce, której celem było wprowadzenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania Biblioteką i pełna automatyzacja wszystkich procesów bibliotecznych – w bibliotece i wszystkich jej filiach – w oparciu o program SOWA2/MARC21. Od 2004 r. biblioteka ma własną witrynę internetową i udostępnia własne katalogi w wersji on-line. W bibliotece zapewniony jest stały dostęp do Internetu.
Poprzez bogatą ofertę inicjatyw edukacyjnych, kulturalnych i wydawniczych biblioteka nieustannie stara się wzmacniać swoją pozycję lokalnego ośrodka kultury. Jako samorządowa instytucja kultury biblioteka aktywnie uczestniczy w życiu społeczności lokalnej. Ma w niej swą siedzibę reaktywowane po latach Nowotomyskie Towarzystwo Kulturalne oraz redakcja – w wydawanego pod jego patronatem pisma społeczno-kulturalnego – „Przeglądu Nowotomyskiego”. Biblioteka wydaje też własne pismo – kwartalnik „Suplement”.
W latach 2011 -2014 Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu brała udział w charakterze biblioteki wiodącej – wraz z trzema bibliotekami partnerskimi z terenu powiatu, tj. BPM i G w Opalenicy; GBP w Kuślinie i GBP w Miedzichowie – w Programie Rozwoju Bibliotek, kierowanym przez – powołaną do jego prowadzenia Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, dysponującą funduszami amerykańskiego koncernu Microsoft Billa i Melindy Gatesów. Okres ten upłynął pod znakiem podnoszenia kwalifikacji i kompetencji zawodowych bibliotekarzy, przygotowujących ich do realizacji nowych zadań oraz planowania strategicznego działalności biblioteki na najbliższe lata.
BANK440
JARMARK CHMIELO-WIKLINIARSKI
Jarmark Chmielo – Wikliniarski sięga swoją tradycją lat międzywojnia. Nawiązuje do targów chmielowych i prezentacji wyrobów wiklinowych. Jarmark jest wyczekiwanym świętem Nowego Tomyśla. Oprócz obrzędów są pokazy wyplatania, konkursy, koncerty i zabawy. Pokazane zostaje wspaniałe rzemiosło plecionkarskie. Kolorowy, trzydniowy festyn łączy tradycję z nowoczesnością oraz promocję miasta ze znakomitą rozrywką dla mieszkańców. Święto miasta, święto chmielu i wikliny gromadzi zawsze tłumy gości.
WIKLINA I CHMIEL
Uprawa wikliny w rejonie Nowego Tomyśla rozpoczęła się przed rozbiorami Polski, a od czasów napoleońskich rozpoczęto jej planową uprawę. Nowy Tomyśl jest znanym w Polsce i za granicą ośrodkiem wikliniarskiego wzornictwa przemysłowego i artystycznego. W mieście można zobaczyć wiklinowe formy zdobiące ulice, m.in. kosz gigant, wiklinowe igloo, wiklinową muszlę koncertową i wiklinową altanę.
Do rozwoju chmielarstwa i piwowarstwa na terenach Nowego Tomyśla przyczyniła się emigracja Czechów i Ślązaków do zachodniej Wielkopolski po okresie wojen husyckich w latach 1419-1434. Przywieźli oni ze sobą sadzonki najlepszych czeskich odmian chmielu oraz nowe dla ludności lokalnej doświadczenia związane z uprawą tej rośliny. 400 lat później, w 1837 roku, przybył na ziemię nowotomyską niemiecki kupiec i chmielarz żydowskiego pochodzenia – Józef Jakub Flatau, który odegrał nieocenioną rolę w promocji lokalnego chmielarstwa. „Pruski król chmielu”, jak o nim mówiono, sprowadził do Nowego Tomyśla sadzonki odmian chmielu z Czech i Bawarii. Zaczął z nimi eksperymentować, aby otrzymać nowe, według niego lepsze odmiany, które następnie promował jako „chmiel nowotomyski” i proponował jako alternatywę dla chmielu sprowadzanego wówczas z Ameryki. W owym czasie Nowy Tomyśl stał się bardzo konkurencyjnym ośrodkiem dla takich chmielarskich regionów w Europie jak Saaz czy Hallertau, a w szczytowym okresie rozwoju chmielarstwa w uprawy chmielu w regionie mogło być zaangażowanych nawet 20 000 osób. Rozwój chmielarstwa wpłynął także na wygląd miasta – dla zachowanego budownictwa z okresu drugiej połowy XIX wieku charakterystyczne są nadbudówki, które pełniły rolę naturalnych suszarni dla szyszek chmielowych.
Pomimo licznych wzlotów i upadków chmielarstwa w okresie międzywojennym chmiel w okolicach Nowego Tomyśla uprawiany jest po dzień dzisiejszy. Nie jest to już jednak tomyska odmiana chmielu, co wynika ze zmian preferencji plantatorów dyktowanych potrzebami odbiorców, a odmiany chmielu takie jak Marynka czy Magnum (supergoryczkowe) lub aromatyczna odmiana Lubelski i Perle, chętnie kupowane przez browary.
[źródło: https://akindofadventure.pl/nowy-tomysl-krolestwo-wikliny-i-zlotych-trunkow/
https://powiatnowotomyski.pl/PL/drukuj/779/350/Gmina_Nowy_Tomysl/wersja/ ]
PEREGRYNACJA OBRAZU MATKI BOŻEJ, 1978 r
Nawiedzenie Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w archidiecezji gnieźnieńskiej rozpoczęło się 21.05.1978 r. i było związane z inicjatywą ogólnopolskiego pielgrzymowania Ikony Jasnogórskiej, które zapoczątkował Prymas Tysiąclecia jeszcze w 1957 r., podczas przygotowań do Sacrum Poloniae Millennium. Inicjatywa nawiedzenia rozpoczęła się 21 maja 1978 roku. Peregrynacja ta była wyrazem zjednoczenia z Maryją i wyrażeniem nadziei na lepszą przyszłość dla Polski.
PARK IM. FELIKSA SZOŁDRSKIEGO (KULTURY I WYPOCZYNKU)
W roku 1971 powołany został Społeczny Komitet Budowy Parku Kultury i Wypoczynku. Jego zadaniem było przygotowanie terenu rekreacyjnego na obrzeżach południowo-wschodniej części miasta. Budowa parku przypadła na lata 1972 – 1980. W tym czasie wytyczono drogi, place i ścieżki spacerowe, wykonano stawy, miniaturkę wiatraka, a także nieistniejące już: estradę koncertową, miniaturę Zamku Chojnik z piaskowca, baśniogród i dworek myśliwski, który spłonął w 2008 roku. W 1974 roku na terenie Parku Kultury i Wypoczynku powstał ogród zoologiczny. Ważnym wydarzeniem w dziejach parku było utworzenie tutaj w 1985 roku Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa. Współcześnie park zajmuje obszar 34 ha. W ciągu ostatnich lat wzbogacił się o nowe elementy: w 2008 roku pojawiło się w nim wiklinowe igloo, czyli Wigloo, a w 2011 roku powstała wiklinowa altana. Przechadzając się nad brzegiem stawów, warto zwrócić uwagę na wiklinową Ptasią Wyspę. Służy ona ochronie gnieżdżących się tutaj ptaków. Do roku 2016 park nosił nazwę Parku Kultury i Wypoczynku. W związku z przypadającą wówczas 230. rocznicą nadania praw miejskich Nowemu Tomyślowi, uchwałą Rady Miejskiej parkowi nadano nazwę Parku im. Feliksa Szołdrskiego. W ten sposób upamiętniono założyciela miasta.
[Źródło: Nowotomyski Szlak Turystyczno – Historyczny]